20131230

'Het lag op de courgettes'

Briefjesverhaal
Lezerspost van Volkskrant Magazine. Wederom een hele envelop vol brieven en briefjes. En vaak zijn de verhalen van de brievenschrijvers nog mooier dan de boodschappenbriefjes zelf. Zoals deze brief van Margot van Slooten:
Beste redactie,
Bij het opruimen van het stapeltje "ooit nog eens doen na de vakantie", kwam ik het Franse boodschappenbriefje weer tegen. Ik vond het eind juni in de Carrefour in Pézenas (departement Hérault). Een hypermarché met een fantastische groenteafdeling, waar de verse groene kruiden vertroeteld worden met een zachte nevel. Gelukkig had de schrijver van het briefje het daar niet achtergelaten. Het lag op de courgettes. En die lagen naast de poivrons (op lijstje nog onderstreept, dus belangrijk). De eigenaar was in geen velden of wegen meer te bekennen. Ik heb nog opgelet of er iemand wanhopig tegen de stroom in liep met (een deel) van het lijstje in het karretje. Maar nee. Ik besloot het niet meteen mee te nemen voor Tefke en heb het briefje nog laten liggen tot aan het eind van de boodschappenronde. En ja hoor, het lag er nog!

Sluit je ogen. Zie je het voor je, dit tafereel? De nevel bij de groene kruiden? De bijna wanhopige drukte in de hypermarché? De courgettes? Het briefje? De vindster die de rust zelve is? Dat bedoel ik. Pure literatuur, deze brief.

Werktitel voor een boek: Het lag op de courgettes.



20131126

Twintig jaar lang

Briefjesverhaal
Soms krijg ik leuke mailtjes als boodschappenbriefjesanalist:
Beste Tefke,
Kennelijk heb ik enige tijd onder een steen geleefd want nu pas las ik over je boodschappenbriefjes in de Volkskrant. Maar ondanks die steen was ik gelijk helemaal blij met boodschappenbriefjesonline! Ik ben niet de enige die de schoonheid van deze briefjes ervaart...
Want al behoorlijk lang (1994??) verzamel ik deze briefjes ook. De magie van de opsomming... het geheim erachter... wie is het... ik werd helemaal happy als ik er weer één vond! En waar jij analyses maakt van de briefjes mijmerde ik weg...
Vaak heb ik gedacht wat met de briefjes te gaan doen... een collage aan de wand in een frame? Maar nog nooit vond ik een goede vorm. Nu ik jouw verhaal lees denk ik dat mijn briefjes een goede bestemming kunnen hebben. Ik bied ze je aan... in een rieten bakje(waar Lonny z'n rijstmaaltijden in verpakte).
Oh ja...de vindplaatsen zijn Schagen, Texel (Den Burg) en Amsterdam. Misschien vind je het leuk ze te ontvangen, laat maar weten.
Hartelijke groet,
Hans
Natuurlijk vind ik het leuk om ze te ontvangen, nieuwe briefjes zijn altijd welkom! Na enige tijd krijg ik dan ook een fraai pakketje via de post. Wat een uitpakparty!

Uitpakparty

Dat wordt dus een avondje briefjes kijken en lezen (en licht analyseren natuurlijk). Pffff, al die briefjes van al die mensen. Met ieder een eigen leven. Even voel ik lichte paniek, ik krijg het benauwd. Hier, in dit prachtige mandje, liggen honderden levens! Wat moet ik met al die levens?!

Twintig jaar levens

Gelukkig keert de rust snel terug en kan ik er weer van genieten dat ik een kleine inkijk krijg in het leven van al die mensen. Dat ik een glimp mag opvangen van hun leven, van die dag, van dat moment. Zo genoot Hans er ook van, blijkt uit zijn begeleidende brief (met toestemming gepubliceerd):
Beste Tefke,
Nou... hier gaan ze dan... m'n boodschappenlijst'kindjes'. Van harte draag ik ze aan jouw goede zorgen over!
Twintig jaar lang heb ik ze gevonden in en onder boodschappenkarretjes, opgeraapt van de grond, uit een regenplas gevist, soms verwaaid aangetroffen tegen een hek bij een supermarkt.
Twintig jaar lang verrast worden door een vondst in Schagen, op Texel en in Amsterdam, de plaatsen waar ik woonde. Op enkele lijstjes staan de namen van de winkels op Texel: Dros, Goënga en Van der Vis.
Vaak voelde ik me een voyeur, maar vergoelijkte dat door te denken dat ik immers niet wist wie er achter het boodschappenlijstje schuilging. Een bijzondere gedrevenheid maakte zich van mij meester als ik weer een nieuwe schat ontwaarde... en die moest en zou ik hebben.
Twintig jaar lang werd ik blij van een van de gewone dingen die mensen doen: opschrijven wat je niet vergeten moet. Ik werd blij van een leuke taalfout, verheugde me over iemand die wjin schreef. De boodschappenlijstjes heb ik bewaard zoals ik ze vond... verfrommeld, overreden. Nooit nam ik lijstjes van anderen aan... ik moest ze zelf vinden anders was het niet echt...
Twintig jaar lang heb ik me afgevraagd wat ik er in hemelsnaam verder mee kon doen. Maar daar is nu een antwoord op gekomen: ze zijn vanaf nu jouw boodschappenlijstjes!
Veel geluk ermee Tefke, ik ben benieuwd of je net zo'n plezier ermee gaat hebben als ik heb gehad. Voor mij is het een mooie manier om een ietwat gekke hobby af te sluiten... alhoewel... echte gekkigheid gaat nooit over...
Hartelijke groet,
Hans
Hans Blom
Hans Blom weet nog wanneer hij voor het eerst werd geraakt door een briefje, vertelt hij desgevraagd. Het was geen boodschappenlijstje maar een advertentie bij de Vomar: "Van een meneer die een brommer aanbood, een 'kreidlur'. Kreidler natuurlijk. Ik was zo vertederd door zijn "laaggeletterdheid" dat ik het meenam, als een kleine trofee. Ook de rest van zijn tekst is heel bijzonder. Er spreekt zo'n worsteling uit met pen en met taal. Ik kreeg bijna de neiging om hem te gaan helpen!"

Dit eerste briefje is dan ook zijn favoriet. Zijn eerste echte boodschappenlijstje vond hij onder een boodschappenwagentje. "Zo'n echt kladblokbriefje op van dat bruinige papier, met een net lijstje aan boodschappen. Dat was de start van mijn hobby. Of afwijking, geef het een naam."

Bij het doornemen van de briefjes voelde Hans een soort vriendschap. "Ja, ze zijn m'n kindjes! Of nou ja, wáren mijn kindjes. Het lezen wordt een mantra, je leest wat mensen willen gaan kopen en niet moeten vergeten voor een verjaardag of gewoon voor het weekend. Het ritme van de herhaling van die gewone dingetjes, met soms een onverwachte uitschieter."

Echt rare dingen is Hans niet tegengekomen in zijn briefjes, maar hij was al blij als er 'naast de suiker en koffie en ham ook nog inlegkruisjes moesten komen'. "Eerlijk gezegd vond ik het al een beetje voyeuristisch om daarvan te genieten, maar ik deed het wel." Een nieuwe hobby heeft hij nog niet gevonden. Hij zoekt daar ook niet echt naar, het moet zich aandienen... als een soort noodzaak.

En zo is het. Gelukkig gaat echte gekkigheid nooit echt over.

20130709

Bijzonder briefje

Briefjesverhaal
Tenzij ik een persoonlijke analyse maak, weet ik niet wie de maker is van een boodschappenbriefje. Dat vind ik jammer, want het zou vaak zo leuk zijn om te weten wie er bij een briefje hoort. Ik zie zoveel boodschappenbriefjes voorbijkomen, en zelden leer ik de afzender kennen. Tot ik laatst een mailtje kreeg van Jessie Baron, die via-via een briefje op de Facebookpagina herkende. Het was van haar vriendin Zsuzsána, die inmiddels is overleden aan kanker.

Ik schrok. Vond ze het vervelend dat ik dit lijstje heb gepost met de zin ‘Als dat zou kunnen…’?

Briefje Zsuzsána

Absoluut niet, laat Jessie weten. Ze heeft het briefje bewust op Twitter (en dus op internet) geplaatst en is blij dat Zsuzsána's humor en kracht zo blijven voortleven. Op aanraden van Jessie google ik op het pseudoniem van haar vriendin, Suzanna van de Hunnen. Zsuzsána heeft al een hoop sporen nagelaten, zo blijkt. Het feit dat ik Zsuzsána na haar dood met terugwerkende kracht wil leren kennen, vind Jessie bijzonder. Ze vertelt me graag meer over haar vriendin en hun vriendschap:
“Zsuzsána is circa tien jaar geleden naast ons komen wonen en we hadden al snel een goede klik. Als pedagoge genoot ze ook erg van onze kinderen en andersom leerden wij veel van haar. Na twee jaar werd ze ziek en zou maximaal nog twee jaar te leven hebben. Ze is toen met haar komende ziekbed in gedachte iets verderop kleiner gaan wonen en weer iets later verhuisde ze nog iets verder, toen ze langer bleef leven dan haar huisje. Maar nog altijd binnen vijf minuten afstand.
In die periode schreef Zsuzsána haar boek Stervensdruk en ik was een van haar proeflezers. In de laatste vier, vijf jaar zijn we close vriendinnen geworden. Ik vind het heel bijzonder dat ze me juist in die moeilijke en kwetsbare periode zo dichtbij wilde hebben.
In de laatste week heb ik wel eens tegen haar gezegd dat ik haar twintig jaar eerder had willen ontmoeten. We voelden elkaar heel erg aan qua humor en normen en waarden. Sommige mensen denken dat ik knettersveel voor Zsuzsána deed, zoals boodschappen en alles, maar ze was heel zelfstandig en gaf alleen iets uit handen als het echt niet anders kon.
Uiteindelijk stond ik altijd voor haar klaar, zoals zij er vaak voor mij was. In de afgelopen jaren heb ik geregeld een beroep gedaan op haar wijsheid en inzichten. Zsuzsána kon me met een verrassende blik op gedachtekronkels wijzen. Nu ze er niet meer is, praat ik nog vaak in gedachten met haar en probeer bij vraagstukken haar zienswijze voor de geest te halen.”
Ik ben er even helemaal stil van. Boodschappenbriefjes hebben meestal geen diepere betekenis dan de dagelijkse ‘brood, melk en groente’. Dat ik (met terugwerkende kracht) deze mensen mag leren kennen door de vondst van een briefje, geeft ook mijn leven meer betekenis.

20130409

Wie is Lemstra (m/v)?

Briefjesverhaal
In de zomer van 2010 vond ik een boodschappenbriefje in een winkelwagentje van de Coop in het Drentse Hollandscheveld. Een stukje envelop met daarop enkele boodschappen en een naam: Lemstra. Voor het eerst dacht ik aan de persoon achter het briefje, de schrijver. Wie is die Lemstra? Waarom wil hij deze dingen hebben? Gaat hij vanavond ook barbecueën? Ik schreef mijn allereerste analyse over dit briefje.

Latere zoektochten naar Lemstra (via krant, radio, sociale media en telefoon) leverden niets op. Ik wil nog steeds graag weten wie de schrijver is van dit mij o zo dierbare briefje. Herken je het handschrift? Ken je iemand met de naam Lemstra die het geweest kan zijn? Laat het me weten: boodschappenbriefjes@gmail.com. De gouden tip én de enige echte Lemstra krijgen een exemplaar van het boek Psychologie van het boodschappenbriefje.

Alvast bedankt,
Tefke van Dijk
Briefjesanalist


20130214

Valentijnsdag

Gastanalyse van Annelies Goorts
Vanavond is de avond en ik ga m’n beste beentje voorzetten. Olijven, toastjes en wijn. Of zou hij daar niet van houden? Voor de zekerheid een fles Spa Rood. Dan gaan we lekker op de bank zitten en dan zul je zien; het ontstaat vanzelf. En brood, sinaasappelen en bananen. Voor de volgende ochtend natuurlijk, als onze blikken elkaar net niet kruisen en we met een voorzichtige glimlach denken aan de nacht. Ja, zo moet het zijn. Dit is alles wat ik nodig heb, voor deze avond. Dan is er liefde.


20130123

Grietje

Gastanalyse van Hannah Verstoep
"We zijn door 't brood heen Grietje, 't komt allemaal door die crisis. Die broden worden alsmaar kleiner maar de prijs: ho maar. Ik maak een notitie, dan kom jij er wel uit met de bakker hè?"

Mijn vrouw is goed ter been, die kan ik met een gerust hart op een boodschap uit sturen. Zij weet precies welk vlees ik hebben moet. De afwas is haar terrein, maar ze laat 't me toch opschrijven.

Begrijp jij trouwens waarom ze zo'n kleefrand op die briefjes doen? Het schrijft zo naar, zie je. Ik zal Grietje eens een hartig woordje laten wisselen met de winkeljuffrouw.

Als mijn vrouw thuiskomt met de boodschappen eten we een bakje vla met fruit. Daarna gaan we gezellig aan de bierworstjes. Ik draai dan een lekker sjekkie, maar daar moest ik binnenkort maar eens een punt achter zetten. Weet je wat, bij dezen!


20130115

Pincode

Gastanalyse van Jacinta Kogelman
Balen, ik ben mijn pincode kwijt. Zul je net zien, zit ik midden in de zooi van de verhuizing naar mijn tweekamerappartement, het leven is al zo duur, hoe moet ik nu mijn betalingen doen? Gelukkig kreeg ik van mijn moeder wat geld toegestopt. Maar eens een gokje wagen en kijken wat dat kraslot dit keer oplevert. Ik zie er niet uit nu, helemaal onder het stof en in de kreukels. Daarom heb ik dringend een strijkijzer nodig. Was best tof dat ie wou helpen met de verbouwing van de douche, maar mijn nieuwe vriendje bleek toch minder handig dan ik dacht dat ie was... nu moet ik ook nog achter een nieuwe bril aan. Ik denk dat we ons maar gaan bezatten vanavond.


20130114

Liflafjes

Gastanalyse van Elly Geven
Wat heerlijk dat ze er allemaal waren met Kerst. Ze is niet zo'n kok, dus goed idee van de kinderen om allemaal iets mee te brengen voor het kerstdiner. Zo eerst maar eens een rondje door het huis maken: wasgoed verzamelen, vingertjes van de tafel en de deuren poetsen en het speelgoed weer naar zolder. Voor vanavond hoeft ze niet veel in huis te halen: er staan nog wat lekkere dingen in de koelkast. Misschien nog wat toastjes met zalm erbij? En morgen maar weer eens een gewone ovenschotel na al die liflafjes. Ook even kijken of er nog kerstbrood is bij de supermarkt. Misschien wel in de aanbieding nu.